دچنجایو دناروغي علاج او دهغه څخه دځان وقایه

په نس کي چنجیان درطب وراسته شي څخه پیداکيږی،  دصفرااو سوداء څخه نه پیداکيږی ، ولی چي صفراډیره ګرمه ده او سوداء  وچه او خونکه ده  چنجیان ژوند نسي کولای،   بلغمی ماده دچنچیانو دژوند دپاره مناسبه ده  که بلغمی ماده ډیره سي او ورسته سي  په کولمو کي پاته سي .

په نس کی ولی چنجیان پیداکیږی :-

     1-دډیرخوراک له امله  او کله  چي په معده کي  بلغم ډیر سي .

2-دهاضمې کمزوری او دبدن دغړو خونکي ، چي دا دهاضمې د خرابوالی سبب ګرځی .

3-سریښ ناکه خواړه ، لکه لوبیا او  دامو غوښو خوړل ، البان خوړل ، او رطب میوې خوړل .

4-په ډکه خیټه جماع ( نزدیکت ) کول .

5-اوړه کفه کول .

6-ځنی چنجیان یو دبل څخه اخستل کيږی .

دچنجیانو دشتون نښی نښانی  :-

دچنجیانو دوجود علامی یو دبل سره توپیر لری ځنی اوږه چنجیان وي ، او ځینی لنډ او ځنی برداره چینجیان وي .

1. دورځی یي  شونډان سپیره وي ، او په خوب کي دخولې څخه ناړی بهیږی .
2. دنارغ طبیعت خراب وي ژر درد ورځی .
3. دشپی غاښونه چیچي .
4. په خوب کي ارږمۍ کاږی  ،کله کله چغه کوي،  که یی څوک دخوبه ويښوي خوابدی کيږی .
5. پر سترخوان چې کښینی وخوړو ته یی هوا نه کيږی دخوړو څخه  یی بد راځی .
6. دچنجیانو څخه دمیرګی ناروغي او تشنجات  هم پیښیږی .
7. کله کله  ډیر وږی کيږی ،  ولی چی خواړه چنجان وخوری،  او دزړه خفقان هم ورته پیښیږی .
8. په خوب کي چنجیا په حرکت راځی .
9. دمعدې خوله کړپی کوي ، مغض وي  ، او ګوله  یی مښلی او اشتهایی بنده وي .
10. هغه کس چي چنجیان لری  په بدن کي یی سستی ډیره وي ، کله کله یی سترګی سرې وي  .
11. مقعده یی کا کوي .

 

دچنجایو دناروغي علاج او دهغه څخه دځان  وقایه :-

• کولمې د بلغمو څخه داملی شیانولکه د ( سنا ) په خوړولو سره پاکول .
• دبلغمې خوړو( هغه خواړخه چي بلغم ډیروی لکه بادرنګ ، مستې ...) څخه پرهیز کول .
• دچنجیانو دوژلو دواوي لکه ( مُریعنی ترخې کونډری ، ترمس یوډول ژړ  باغلی  دی ، هوږه ، زعتر ، انیسون ، دکرفس تخم ، وانجه یعنی توری دانې  چینجیان  وژنی او وروسته صبر سقطری او مستکا خوړل کيږی چي مړه چنجان خارج سي  .
   ددوا تر خوړولومخکي باید کباب و  زبیښل سي ،  چي چنجیان دکباب پر اوبو  راټول سي   اووروسته  سمدلاسه دوا وخوړل سي .
• هغه کوچنی سپن چنجیان چي په مقعده کي د هغوي دپاره مالګه فایده  کوي .
• وانجه ( توری دانې )میده کړی او د مړغونی اوبه په ګډې کړﺉ پرنوه باندی یی وتړﺉ  ،دنس څخه چنجیان خارجوي .
• ترمس ( ژړباغلی ) په اوبو کي وایشوﺉ اوبه یی په عسلو خوږې کړي ويی چښﺉ.
• دزردکو جوس په نهاره چیښل چنجیان ورکوي .
• دجوز خوړل  یا دجوز  تیل دپټاټې  سره خوړل پلن چنجیان ورکوي .
• دیرش ګرامه ملخوځی په یوه لیټر اوبو کي خیشتې کړﺉ  په تشه خوا یی وچښﺉ  چنجیان ورکوي .
• نخود په سرکه کي ماښام خیشته کړﺉ او سهار یی په نهاره وخورﺉ .
• پنځوس یا شپیته ګرامه انارپوست په یوه لیټر اوبو کي وایشوﺉ  ، سهار په نهاره یو ګیلاس  څلور ورځی چیښل کيږی .
• دګندنی بیخونه ( سپینه برخه )  ښه پاک پریمنځﺉ وروسته یي وګوټﺉ او دشیدو سره یی وخورﺉ چنجیان ورکوي( دګندنې دبیخو جوس او شیدې ) .

فلج ( شلل )

فلج ( شلل )

فلج اکثره وخت دډیری  ويری ، غم او ډیری خوابدي څخه وی  ،کله چي وينه په ډیر قوت او سرعت سره وزړه یا دماغ ته ورسيږی ، یا فلج ، ددماغ سکته  او یا دزړه سکته پیښږی .

که چیری انسان ته ډیر درد ورسي او یا ډیر خوابدی سي باید ځان دالله جل جلاله په یاد مشغول کړی،  او فکر په بل څه اخته کړی،   په  یخو اوبو غسل وکړی،  او پر سر باندی یخی  اوبه واچوي  ، ولی چي سړې اوبه دوينی جوش   دخدای په امر کموي .

وروسته یو څو دانی وچ انځر وخوری،  ولی چي انځر کوچني جلطه راکشوي،  او یاایشولی  نعناع او شونډ وچیښی ، او هم دا رنګه که تګ وکړی دبلغمو تاثیر کمیږی .

خدای دې نه کوي که سړی فالج ووهي  بیا نو باید بیله ځنډه ناروغ وډاکتر ته ورسول سي  .

هیره:

دهیری لوي لامل بلغم دی چي پر ماغ باندی پریوزی ، ولی که په دماغ کي بلغم تر خپله اندازه ډیر سي ،وینه  ددماغ وټولو اجزاو ته سمه نه رسيږی ،  او دماغ خپل طبیعی کار نه کوي.

سبب  یی یا به نفس به عشق اخته وي ، یا به کم خونی وي،  او یا به د ډیرو بلغمی شیانو خوړلو څخه وي .

هغه شیان چی ودماغ  او حافظی ته ضرر رسوي :

• ډیر پیاز خوړل .
• ډیری مستې خوړل .
• ډیر ګشنیز خوړل .
• ډیر باغلی خوړل .
• زعفران ډیر استعمالول .
• لوبیا ډیره خوړل .
• کاهو ډیر خوړل .
• ډیر هم اوغم او دفکر خرابوالی .

دسر ناروغي

دانسان په دماغ کي رطوبت ډیر وی ، دغه رطوبت باید پاک سي  په رحم کي وی (زیات رطوبت باید پاک سي ) او که په بدن کي  تر زیږیدولو وروسته .

که دغه زیات رطوبت پاک نه سي،  کیدای سي چي په دماغ  ، رګو او یا نزله کي دځینو ناروغيو سبب سي .

دسردرد

دانسان د دماغ پیچیده جوړښت خاصتا دماغ     داجتماعی ستونزواو د ژونددسختو حالاتو، ډیر ی پریشانی او ستړیا  څخه پر سردرد کيږی، دلته یو څه  هغه شیان لیکم ، چي دمزمن درد لامل کيږی .

*دسر هغه درد چي دپاړسوب څخه پیداسوي وي .

سر ډیر درد کوي ، لکه  سر  چي په چکوش  وهل کيږی ، تبه هم ورسره وي ،او سترګی سرې او دسترګو رګونه هم  تک سره  وي،  تر څو پوری چي  پاړسوب وي دسر دردهم وي .

* بل هغه دسردرد دی چی سترګی درد کوي ، داسي وي لکه دبهر څخه چي په  دماغ یو شی ننوزی .

 

د سردرد نښی  نښانی چي دهغه سره دبدن یو بل غړی هم شریک وي

*که دسر درد دمعدې څخه وي.   دسر مینځ ( کلګی )دردکوي، او معده هم درد ورسره کوي ،که څوک وږي بیده سي، دمعدې په خوله باندی  ترخی اوبه راسي  پر سردرد سي .

* که دسر درد داینې څخه وي. اینه به درد وکړی ،او وروسته به   دسرپر  راسته اړخ  درد سي .

* که دسر درد دتوری  څخه وي.توری  به درد وکړی ،او وروسته به   دسرپر  چپ اړخ  درد کیږی .

*که دسر درد پونډي او پښو  څخه وي.  نزله او ټیکونه به درد کوي ، او داسي ا حساس به  کوي چي میږیان یی به پښو کي روان دی ، که پښی ټکور  کړی،  او ګرمی اوبه پر واچوي درد به ارامیږی .

* که دسر درد دپښتورګی   څخه وي. پښتوګی   به درد وکړی، وروسته به دسرکلګۍ او دسر د شاه برخه درد وکړی  ، او سربه  پرله وګرځی  ، ددردځای څخه  به میږی میږی پیل او دسر کلګی ته به ورسيږی وروسته  به سر پرله و ګرځی .

*دنفاس په نارغیو کي درحم دپاړسوب څخه هم پرسر درد کيږی .

* که دسردرد تر عادت وروسته ( وتشناب ) تر تګ وروسته سم سي . دا رنګه دسردرد دقبضیت څخه وي ،باید  نرم کونکي  شیان وخوړل سي لکه دښون ( زیتون) تیل  ، انځر،سوپ   ، سناـ  وخوری  .......

دسر ددرد مقدمات :

الله جل جلاله پرخپلو بندګانو  فضل اوکرم کړی دی ، دیوی ناروغي  تر راتګ  نه مخکي دناروغي  دمقدماتو څخه انسان پوهیږی،  چي یوه ناروغي راتلونکي ده .

دسرددرد مقدمات :  بیله کوم علته خوابدی ، هیره ،  دسردرد ، بد خوبونه لیدل ، خپسکه ، دمخ درنګ ژیړوالی ، په خبرو کي غلطیدل ،ژبه ژوول دی .

 

هغه شیان چي دسردرد پیدا کوي :

دبعضوشیانو ډیر خوړول دسردردلامل ګرځی   او پر حواسوباندی هم تاثیر کوي  لکه

*هوږه ،پیاز ، دال ، زعفران ، مستې ، باغلی ، بانجڼ ، ملۍ ، جرجیر ، ګندنه ، توت ، ترخې کونډری ، ملخوزی .

*دتوند لمر او بادڅخه  دسردرد پیداکيږی .

*د نشیی  توکود استعمال او شرابو چیښلو څخه  .

* دوينی دفقر( کم خونی )څخه   دسر درد پیداکيږی  .

ددماغ دقوت او دسردرد علاج :

پیسته، بادام ، شونډ ،لبان الذکر (ترخې کونډری ) ، لونګ  دسردرد دپاره  فایده کوي .

دګل بابونه چای  چیښل دسردرد ته فایده کوي .

نوټ : دنوموړی  علاج استعمال د وخت په لحاظ په  اشخاصو کي ، دعمراو  بدن  له کبله بیل دی    کيدای سي چي یوه میاشت یا دوي میاشتی وخت په بر کي ونیسي .

دپام وړ : دهری ناروغي دپاره باید دهغی ناروغي متخصص ډاکترته  مراجعه وکړی او  لازم معاینات وکړی .

 

كريلا Bitter Melon

كريلا Bitter Melon

Momordica charantia

 

 کریلا یو ډول سابه دی ،  شکل او بڼه یی لکه تورۍ،   کریلا په په هند ، بنجلادیش ، او جنوبی امریکا کی کرل کیږی. کریلا هم غذا اوهم دوا. په هغو هیوادو کی چی کریلا کرل کیږی  خلګ یی دشکری ، ایډز او دسرطان د نارغیي په علاج  کی کار ځنی اخلی .

په کریلا کی فعاله کیماوی مرکبات سته  لکه انسولین ، charantin ، momorcharin او  پروټین الفا او پروټین بیتا ،  او داسی  نور  .

کریلا دلاندی ناروغیو دپاره ګټوره ده :

*دشکری ناروغي.

*دایډز دناروغي  دمخنوی دپاره .

* دهضم دسمولو دپاره .

دناروغي دپاره  دکریلا استعمال :

دیوی دانی کریلا  سابه پخول .

100 ملی لیټر ه دایشول سوی کریلا اوبه .

60 ملی لیټره  دکریلا جوس .

ایا دکریلا  استعمال  کوم جانبی ضرر لری :

تر خپل  ټاکلی اندازه که ډیر وخوړل سی  دنس درد ،  نس ناستی پیداکوی  او که دچا شکر کم وی هغه دی یی نه خوری وماشومانو ته دی دکریلا اوبه ، جوس  نه ورکوی چی  شکر  یی کم نه سی .

دخپل ځان مزاج پیژندل

نا پوهی دمریضی تخم دی اوپوهه  دروغتیا تاداو دی،  هغه اندازه پوهه چي دبدن  اړتیاوي  او دناروغيو  ستونزی ورته معلومی وي .

   دانسانانو طبیعتونه یو دبل څخه بیل دی،    شاید چي بلغمی  صفراوي یا سوداءوي  مزاج ولری ، لاکن هغه معتدل  مزاجه وي،  ددی دپاره چي  د چاطبیعت او مزاج  وپیژندل سي  ،هغه نښی چي دوي یو دبل سره بیلوي ،ددوي  به منځ کي  یی فرق  په لاندی ډول پیژندل کيږی .

1ـ د صفراوي مزاجه خلګو نښی اونښانی  :

دصفراوي مزاجه سړی ټول حرکتونه ګړندي وي ، دلاور ه وي ،دونه دلاره وي  چی خلګ وهغه ته  لیونی وایی،  د ناروغی  سره دزمری په شان مقابله کوي  ،دناروغي  هیڅ باک نه کوي  ، ډنګر وي ، یوه رایه یی نه وي ژر بدلیږی  ، خوب لږ کوي ، حساسيت او جلدی ناروغی  ورته راځی  ،ګرمی  او وچ مزاجی پکښی ډیره  وي ، او  رطوبت او یخنی پکښی لږ وي .

1. دبلغمی مزاجه خلګو نښي اونښانې  :
   ددې کسانو غټ بدن وي،  ډیری وازګی  او ډیر رطوبت لري ، ډیر خوب کوي،  په حرکت کي سوست وي ، او هیره یی ډیره وي، ژر نه پوهیږي، په کارو یی پروا نه کيږي، دیخنی په ناروغی لکه ریزشت ، زکام اوبلغمی ټوخ  ،دستونی ناروغي ،اود ملا په دردو ژر اخته کيږي ، رطوبت او یخنی پکښی ډیره وي ،خوشکي او ګرمی  یی کمه  وي . 
    
2. دسوداءوي مزاجه خلګو نښی اونښانې  :

ددې کسانو بدن ډنګر ، ولاړ زړه ، او خوب یی لږ وي ، جماع په بیړه کوي ، وسواس ډیر کوي او دچا خبره یی زړه ته نه تېریږی ، خوابدی او ويره  یی ډیره وي ، پر نورو یی  شک ډیر وي ، یوازی والی خوښوي ، فکر ونه یی ژر بدلون کوي ، هاضمه یی همیشه خرابه وي  ، یخني او خشکي  یی ډیره وي او ګرمی او رطوبت یی لږ وي .

 -   4وينه  مزاجه( دموي ) خلګو نښی اونښانی  :

دا کس چاغ او غوښین وي،  وينه یی ډیره وي ، ښه سړی وي ، او ښه اخلاق لری ،فهم یی میانه وي، رطوبت او ګرمی   ډیره لری  او یخنی یی  لږ وي .

1. -معتدل مزاجه خلګو نښی اونښانی  :

داکس ډیر  هوښیار او دښه فهم خاوندوي ،دبدن ټول غړی   یی معتدل وي، اخلاق یی ټول معتدل وي ،په دلاوری  کي هم معتدل وي، په  دلاوری یي  هم معتدله وي، دښو اخلاقو خاوند وي او په ټولو کارو کي میانه روي خوښوي .

فایده   :

که انسان خپل مزاج وپیژنی  دخدای په امربه   دډیرو مرضونو څخه  په امان سي .

 ابقراط وایی  ستا غذا ستا دوا ده، او دهر مریض علاج  دهغه دځمکي په نبات سره وکړی ژر به جوړ سي ، دبیلګی په ډول که چیری دانسان  مزاج بلغمی وي،  لمړی باید خونکو خوړو څخه پرهیز وکړی لکه ( مستې ، بادرنګ ، کډو ، بینډۍ ، هندوانه ، او الوبخارا، کورتوبه  ) او دهغو پر ځای عسل ،شونډ او خورما وخوری .

که چیری دانسان مزاج سوداءوي وي نو لمړی باید دسوداءوي  مزاجه خوړو څخه پرهیز وکړی لکه بانجڼ ، دغوایی غوښی ، دسيرلی غوښی ، دال ،شفتالو ،  دخن ، ګازی اوبه ( بیپسي ، مرندا ....) کاکو اوقهوه ، او هغو ضد وخوری لکه انګور او انځر .

که چیری دانسان مزاج صفراوي وي نو لمړی باید صفراوی   مزاجه خوړو څخه پرهیز وکړی ، کوم چي صفرا ډیروي  لکه عسل ، هوږه ، غوړ او بوره او دهغو ضد وخوری لکه دلیمون اوبه او کورتوبه .

که چیری دانسان مزاج دموي ( دوينی )  وي نو لمړی باید د هغو خوړو څخه پرهیز وکړی چي وينه ډیروي    لکه غوښی ،غوړ  او خواږه.

دپام وړ : دهری ناروغي دپاره باید دهغی ناروغي متخصص ډاکترته  مراجعه وکړی او  لازم معاینات وکړی .

 

 

دصحت په اړه دحکيمانو زرین اقوال

1-څلور شیان بدن ناروغه کوي : ډیری خبری ، ډیرخوب ، دیرخوراک او ډیر نزدیکت .

2- څلور شیان بدن قوي کوي : دغوښو خوړل ، ښه شي بويل ، بیله نزدیکته ډیر غسل کول ، دنخی ټوکره کالی اغوستل .

3-څلور شیان بدن کمزوری کوي : ډیر هم اوغم ، په تشته خوا ډیری اوبه چیښل ، ډیر تریو خواړه خوړل ، اوډیر نزدیکت .

4- ډیری هګۍ خوړل  وتوری ته ضرر رسوي او توری پاړسوب پیداکوي .

5-ډیری شلومبې او مستې خوړل پر مخ تورټکي بیداکوي ، په ډک نس حمام کول دپونډو کولمو ناروغي پیداکوي .

6- ډیر خواږه خوړل صفرا ډیروي او د اینې بندوالی ځنی پیښیږی .

7- تر خوړو مخکي اوبه چیښل معده سړوي  او خواړه خرابوي او اینه بندوي .

8- روژه په اوبو ماتول بدن او اینه کمزوره کوي   او مزاج خشکوي  او دشپی اوبه چیښل ښه نه دی .

9- انسان ته پکار دی چي دوې غذاوي په مزاج کي سره برابری ونه خوری،  یعنی دوې خونکي غذاوي او یا دوې ګرمی غذاوي لکه غوښې د هګۍ سره ، ماهی دمستو سره  او هم دا ډول دوې  رطب لمدې میوې   او دوې خوشکي لکه دخن او دال .

10-باید ډیرکلک شی ونه خوری چي غاښونه یی سم نه سي میده کولای  چي غاښونه یی سم نه میده کوي معده به څنګه هضم کړی . په خوړوپسيسم دلاسه  اوبه مه څښﺉ تر څوچي په معده کي خواړه په کراره نه سي . او خواړه هغه وخت وخورﺉ چي وږی سي .

11-غوښی هغه وخت وخورﺉ چي ښه پخې سي ، ګوله ښه وژووﺉ ، تر خوړو وروسته سم دلاسه ډیر حرکت مه کوﺉ ولی چي تر خوړو وروسته سپوت او حرکت بندوالی پیداکوي .

12-ډیر خواړه دمعدې خوله  خرابوي ، اومعده کمزوذی کوي ، او به معده کي بادونه پیداکوي ، دمخ رنګ ژړوي ، په هضم کي سستی راولی  ، او زړه سختوي .

13-کله چي وږی سي خواړه وخورﺉ ، که ځان ډیر وږی کړی او څه نه خوری  ضرر یي ډیردی ډیره لوږی صفرا ډیروي او دمعدې بخار ودماغ ته خیږی .

14-ډیری اوبه څشل هیره ډیروي ، او وتشناب ته نه تلل دګیډی بادونه  ، مغض ډیری ، او بولی ځنډول  دشاشه بندی  او مثانې دزخم لامل ګرځی .

15-پر میوه خوړولو برسيره سړې اوبه چیښل ضرر لری ، او هوږی او پیاز یو ځای خوړل دسترګو دید کموي .

16-که صحت روغ وي باید املی شی ونه خوری  ، ماښام سترګی تورول   دسترګو دید روښانه کوي ، دوينی بهیدل بیله خپل وخت نه  معده کمزوری کوي .

17-په ولاړی اوبه چیښل  دسرطان ناروغي پیداکوي ، وتشناب ته تګ ځنډول دفلج  او دسردرد ناغي پیداکوي ، او دبولو ځنډول د نیم سيری ( دسردرد ) او دسترګو تاریکي پیداکوي .

18-دشهوت ټینګول  وفضیب او خصی ته زیان رسوي .

19-ډیر خوب دډیر او بوچیښلو څخه وي ، ډیره ويښتیا بدن سپکوي او دماغ ته زیان رسوي .

20-په تشناب کي دحاجت رفع کولو دپاره  ډیر کښینستل  اینې ته فایده کوي او مواسير ( بواسير ) پیداکوي او  ودماغ ته ګرمی پورته کيږي .

21-که باران او بادونه وي او سړی دکاره څخه سټړی راسي  نزدیکت دی نه کوي .

22-که میرمن په حیض کوي او سړي نزدیکت وکړی دجذام ناروغي ځنی پیښیږي .

23-که  دتشناب دتګ ضرورت وي اوو تشناب ته ولاړنه سي نزدیکت وکړی  دنس پردې یی پری کيږی .

24- ګندنه خوړل  وغاښو ته زیان لری او  قضیب قوي کوي .

25-ډیر خوب  درنګ بڼه ژیړه وي ، بدن درنوي ، زړه مړکوي ، وينه ډیروي ، سترګی پړسوي ، عمر کموي .

26-دشپې وښځی ته ډیر کتل  سړی لیونی کوي او دمخ فلج ( شلل ) پیداکوي .

27-دشپې ډیرانځر خوړل ، ويښتان په ګرمو تیلو غوړول،  او لبان الذکر ( ترخې کونډری ) دودول  خوب تښتوي .

28-ډیر عسل خوړل صفرا پیداکوي اود صفراڅخه  دبدن کا پیداکيږي .

29-که څوک ويده سي ، په نس کي یي خورما وي وځان ته به شل بلاوي وګوري ،او که دخوب نه مخکي جوز وخوری  خورما تاوان نه ورته کوي  .

30-غوښی خوړل دبدن دپاره ښی دی ، بدن قوي کوي ،  وزن زیاتوي  ،ولی هر شی دهغه مثل قوي کوي ( په غوښه سره غوښه پیدا کيږی ) .

31-ډیر راحت  د بدن په اصلی غړو کي  رطوبت ساتی ، عمر ډیریږی  بلکي ورستیدا پیداکوي ،که چیری بدن وهغه تیار وي،  باید بدن دهغه څخه پاک سي .

32-په سر باندی خونک شیان ډیروخت  ایښوول لکه نکروځی ،  خونکي ناروغي پیداکوي لکه رزیشت ، شلل او سکته .

33- که څوک شیطان خطا ایستلی  وي غسل  ونه کړی  نزدیکت وکړی ماشوم یی لیونی یا باوله پیداسي څوک دی نه ملامتوي .

34- که څوک  ایشولی  پخه هګۍ  په ماړه نس وخوری  دنفس تنکي په  ناروغي اخته سي  څوک دی نه ملامتوي

35- څوک چي دشپې په هنداره کي وګوری  ناروغه سي  څوک دې نه ملامتوي .

36- چاچی څلويښت ورځی پرله پسي پیاز وخوری  پر مخ یی تور ټکي پیدا سي څوک به  نه ملامتوي .

37- څوک چي  هګۍ او ماهۍ سره وخوري  فلج سي  څوک دې  نه ملامتوي .

38- څوک چي  مستې او ماهی سره وخوری پيس، جذام یا نقرس  سي څوک دې  نه ملامتوي .

40- څوک چي لڅی  پښی په ګرمی تګ کوي او پرپښو  یخی اوبه واچوي، دسترګو دجرب دناروغي ويره ده .

41- څوک چي په ګرمی  کي لڅی پښی سفر وکړی او وروسته  وسایی ته کښینی، سر لڅ کړی، دسر درد او  دنیم سيری ناروغی ويره ده .

42ـ څوک چي پر سپرلی  با ندی په ډکه کيډه سپریږی د نس د پردې  دپریکيدو ويره ده .

43- که څوک پیازو او هوږه یوځای سره وخوری  دسترګو دید کموي .

44- دانسان دن دځمکي په ډول دی که خواری په وکاږی شه محصول ورکي او که یی داسي پریږی په هغی کي  به  واښه او ځوزان راشنه سي .

45- پر چپه اړخ ، راسته اړخ ، ستونی ستخ ، په ولاړی ، تر میوې تر درخی لاندی ، په تشناب کي ، په ډک نس او په خالی نس ، په اوله شپه او په اخره شپه او نه سهار وختی نزدیکت ونه کړی .په ندیکت کي دبدن دټولو غړو څخه وينه راوزی کله چی انسان ښوری دهر ويښته لاندی یو خاڅکي وينه وي .

46- لږ نزدیکت بدن غښتلی کوي او ډیر وخت  نزدیکت نه کول دبن غړی کمزوره کوي .

47- دری شین پر ځان لازم کړه دپښو تګ کوه که نه یوه ورځ ورته محتاج کيږی ، خواړه مه بریږه ده کولمې کوچنی کيږی او تنګیږی ، نزدیکت مه پریږده ولی  څا څخه چی اوبه نه راکاږې وچیږی .

48- حکيمان وایی چي  داړخ نزدیکت څخه ډیر کسان ناروغه او مړه سوي دی ولی چي که لوښی سر چپه کړی نوبه هغه څه چي پکښی کي دی ټول تويږی که ییسرچپه نه کړی خاماخا به څه په لوښی کي باتیږی .

49- که څوک غواړی چي بدن ښه تغذیه کړی او هضم یی ښه  سم سي  یو ډول خواړه دی وخوری او په څو واره دی لږ لږ  وخوری  خواړه به سم هضمیږی او فضله مواد به لږ وي